પરિવર્તિની એકાદશી 2021 16 અથવા 17 સપ્ટેમ્બર ક્યારે મનાવવામાં આવશે? પૂજાનો સદાચારી સમયગાળો અને પૂજાની સંપૂર્ણ પદ્ધતિ જાણો
હિન્દુ ધર્મમાં એકાદશીનું વિશેષ મહત્વ છે. એકાદશી તિથિ ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે. દર મહિને બે એકાદશી તિથિ છે. પહેલી એકાદશી કૃષ્ણ પક્ષમાં અને બીજી શુક્લ પક્ષમાં આવે છે. હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તારીખ 16 સપ્ટેમ્બરથી શરૂ થઈ રહી છે.
ભાદો મહિનાની શુક્લ પક્ષની એકાદશીને વરીવર્તી એકાદશી, જલઘુલની અથવા પદ્મા એકાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતા અનુસાર આ તિથિએ ભગવાન વિષ્ણુ ચાતુર્માસની ઉંઘ દરમિયાન પોતાનો પક્ષ બદલે છે. એટલે કે ભગવાન વિષ્ણુની નિદ્રા અવસ્થામાં પરિવર્તન આવે છે. એટલા માટે તેને વરવર્તી એકાદશી કહેવામાં આવે છે.
એકાદશીની તારીખમાં કેટલો સમય બદલાવો હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ એકાદશી તારીખ 16 સપ્ટેમ્બર ગુરુવારે સવારે 09:39 થી શરૂ થશે. જે 17 સપ્ટેમ્બરની સવારે 08.08 સુધી ચાલુ રહેશે. આ પછી દ્વાદશીની તારીખ થશે. 16 સપ્ટેમ્બરે એકાદશી તિથિ આખો દિવસ રહેશે. ઉદય તિથિ પર ઉપવાસ કરવાની માન્યતા અનુસાર 17 સપ્ટેમ્બર શુક્રવારે વ્રતવલી એકાદશી વ્રત રાખવામાં આવશે.
વરીવર્તી એકાદશી શુભ મુહૂર્ત – પુણ્ય કાલ- સવારે 06.07 થી બપોરે 12.15 સુધી. પૂજાનો કુલ સમયગાળો 06 કલાક 08 મિનિટનો રહેશે. આ પછી 17 સપ્ટેમ્બરે સવારે 06:07 થી સવારે 08:10 સુધી મહાપુણ્ય અવધિ રહેશે. તેની અવધિ 02 કલાક 03 મિનિટ છે.
મહત્વ – વરીક્ષા એકાદશી તમામ દુ:ખમાંથી મુક્તિ આપનારી માનવામાં આવે છે. આ દિવસે કરવાથી વાજપેય યજ્ નું ફળ મળે છે. આ દિવસે ભગવાન કૃષ્ણના બાળ સ્વરૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે. એટલા માટે આ એકાદશીને ડોલ ગિરલ પણ કહેવામાં આવે છે.
પૌરાણિક કથાઓ અનુસાર આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુએ વામન સ્વરૂપે રાજા બલીને તેમને બધું દાનમાં આપવાનું કહ્યું હતું. તેમની ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન વિષ્ણુએ તેમની મૂર્તિ સોંપી. આ કારણોસર તેને વામન ગ્યરસ પણ કહેવામાં આવે છે.
પૂજા સામગ્રી યાદી – ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિ, ફૂલો, નાળિયેર, સોપારી, ફળ, લવિંગ, ધૂપ, દીવો, ઘી, અક્ષત, પંચામૃત, ભોગ, તુલસી દાળ અને ચંદન વગેરે.
એકાદશી વ્રત પૂજાપદ્ધતિ – સવારે વહેલા ઉઠવું અને સ્નાન વગેરેમાંથી નિવૃત્ત થવું. ઘરના મંદિરમાં દીવો પ્રગટાવવો. ભગવાન વિષ્ણુને ગંગાના જળથી અભિષેક કરવો. શક્ય હોય તો આ દિવસે પણ ઉપવાસ રાખો. ભગવાન વિષ્ણુ ની આરતી કરો. ભગવાનને ભોજન અર્પણ કરો. ધ્યાનમાં રાખો કે ભગવાનને માત્ર સાત્વિક વસ્તુઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે. ભગવાન વિષ્ણુના ભોગમાં તુલસીનો સમાવેશ થવો જોઈએ. એવું માનવામાં આવે છે કે તુલસી વગર ભગવાન વિષ્ણુ ભોગ સ્વીકારતા નથી. આ પવિત્ર દિવસે ભગવાન વિષ્ણુ સાથે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા કરો.
